به نقل از «مهر»

جواد طوسی از خوانش جدید روایت داش آکل گفت/به مخاطب باج‌کاذب ندهیم

تاریخ انتشار: ۲۶ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۰۸۵۶۴

به گزارش خبرنگار مهر، جواد طوسی منتقد سینمای ایران در یادداشتی به ویژگی های مثبت و منفی نمایش «داش آکل به روایت نوچه کاکا رستم» که به نویسندگی و کارگردانی حامد شیخی این روزها در تماشاخانه سنگلج روی صحنه است، اشاره کرد و یادآور شد این اثر نمایشی روایت تازه ای از داستان معروف داش آکل ارائه داده است.

در یادداشتی جواد طوسی بر نمایش «داش آکل به روایت نوچه کاکا رستم» آمده است:

«کارهای حامد شیخی را در حوزه نمایش و کارگردانی مرحله به مرحله دنبال کردم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نکته ای که لازم است به آن اشاره کنم سیر تکاملی است که رفته رفته در کارهای وی مشاهده می‌شود؛ در تداوم آزمون خطایی که فکر می کنم جلوتر از من، مخاطب آقای شیخی به آن اذعان دارد. مهمترین نکته مثبت نمایش «داش آکل به روایت نوچه کاکا رستم» خوانش جدیدی است که در این شیوه روایت مشاهده می شود. شخصیت داش آکل و این تقابل خیر و شر بین داش آکل و کاکا رستم یکی از شاخص ترین مقوله های حوزه ادبیات داستانی ما است که پا را فراتر گذاشته و در سینما هم آقای کیمیایی در اثرش از این متن داستانی کوتاه صادق هدایت وام گرفته است.

ویژگی کار حامد شیخی به عنوان نمایشنامه نویس و کارگردان این است که به تمام نقاط مبهمی که در لایه های زیرین شخصیت داش آکل و کاکا رستم پنهان است از زوایای مختلف می پردازد و در هیچ یک از آنها متمرکز نمی شود. انگار کارگردان از تمام مسایل آشکار و نهانی که در این ۲ شخصیت خیر و شر جا خوش کرده سان می بیند. بر اساس یک خوانش امروزی یک نوع تکثرگرایی در لهجه و روایت صورت می گیرد در حالی که تمامی المان ها و نشانه ها و مقوله قهرمان و ضد قهرمان در کانون سنت، موضوعیت خود را پیدا می کند. ویژگی اثر حامد شیخی این است که انگار اینجا چند راوی داریم و هرکدام از راوی ها می خواهند از منظر خود این موقعیت نمایشی را در معرض دید بیننده قرار دهند که این می‌تواند فی نفسه نکته مثبتی باشد.

در کنار کلیشه هایی که در عرصه تئاتر خودمان طی و تجربه می کنیم و متاسفانه بخش قابل توجهی از آنها هم بدون اینکه نقطه اتکایی به داشته های خودمان داشته باشند بیشتر به متون خارجی روی می آورند و به زبانی می پردازند که شاید سنخیت چندانی با ریشه های کهن سرزمین ما ندارند آقای شیخی اصولا از تمام ویژگی ها و نشانه های جا خوش کرده در ادبیات معاصر ما استفاده می کند ولی زبان امروزی خودش را مطرح می کند که این بسیار ارزشمند است.

نکته ای که لازم است، اشاره کنم این است که در همین تجربه ها اقتضا می کند یک تقدم و تاخر هوشمندانه برای جذب هرچه بیشتر مخاطب صورت بگیرد. در واقع آغاز یک اثر و پایان بندی آن می تواند سکوی پرتاب و یک شوک به موقع برای ترغیب کردن هر بیننده و شنونده ای باشد.

حامد شیخی بیشتر سعی می کند در تجربه های خودش پرسه بزند و به طور ناخواسته مقداری قواعد بازی را فراموش می کند که این می تواند ایرادی بر کار وی باشد. در نهایت به ایشان و تک تک افرادی که در این کار حضور دارند و تا حدودی اثری نو و متفاوت را به نمایش گذاشته اند، خسته نباشید می گویم و امیدوارم در کارهای بعدی این واقعیت در نظر گرفته شود که در شرایطی این تجربه های نو در معرض دید بیننده قرار می گیرد که به قدر کافی دافعه ایجاد شده و مخاطب به دلایل مختلف تاحدودی وابستگی خود به این عرصه ها را از دست داده است. ما باید بسیار هوشمندانه و بدون اینکه باج کاذب به مخاطب بدهیم، بتوانیم هرچه بیشتر مخاطب را جذب آن اثر نمایشی کنیم.»

کد خبر 5914142 آروین موذن زاده

منبع: مهر

کلیدواژه: حامد شیخی جواد طوسی تماشاخانه سنگلج تئاتر ایران یادداشت داریوش مهرجویی تئاتر ایران چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران هنرمندان تئاتر طوفان الاقصی کارگردان تئاتر فیلم کوتاه جشنواره فیلم کوتاه تهران فیلم سینمایی موسیقی ایرانی تئاتر شهر سازمان صدا و سیما عکاسی علیرضا قربانی حامد شیخی داش آکل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۰۸۵۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«مست عشق» فیلم قابل قبولی نیست/ فروش بالا نمی‌تواند دلیل بر کامل بودن یک اثر باشد

فیلم سینمایی «مست عشق» به نویسندگی و کارگردانی حسن فتحی محصول مشترک ایران و ترکیه است که به  رابطه مولانا با شمس تبریزی  پرداخته و تأثیر فراوان شمس بر زندگی و اشعار مولانا، عشق او به خدا را به تصویر کشیده است. پارسا فیروزفر، شهاب حسینی، حسام منظور، هانده آرچل، بوراک توزکوپاران، بوران کوزوم از بازیگران این فیلم سینمایی هستند.

«مست عشق» درگیر ظاهرسازی شده است

رضا منتظری کارشناس و منتقد سینما درباره فیلم سینمایی مست عشق کاری از حسن فتحی صحبت کرد و گفت: موضاعات عرفانی و تاریخی به دلیل سایه سنگین معنایی‌ای که دارند در چنبره فرمول های درام نویسی خیلی دشوار و سخت می‌توانند به تصویر کشیده شوند؛ به همین دلیل اغلب فیلم‌هایی که در این حوزه شاهد آن‌ها هستیم یا معناگراهای سطحی‌نگر هستند یا فقط شاهد یک سری ظاهر سازی و زرق و برق‌های تاریخی در طراحی صحنه ، لباس یا جلوه‌های ویژه هستیم.

وی ادامه داد: از این رو مهم ترین مسئله و معضل « مست عشق» این است که بیش از مقوله مهم درام پردازی و فیلمنامه نویسی درگیر ظاهر سازی شده است. این فیلم سینمایی درگیر این است که طراحی صحنه، لباس با شکوه و هنروران فراوانی داشته باشد؛ اما در سطحی ترین اتفاقات ممکن لنگ است یعنی برای مثال دوبله فوق‌العاده ضعیفی دارد و نمی‌تواند مخاطب را جذب خود کند.

این منتقد سینما افزود: در «مست عشق» جلوه‌های بصری فاجعه  است و من مانده ام چنین فیلمی که برایش هزینه شده و خارج از کشور تولید شده است چطور به جلوه‌های بصری توجه نداشته است که این یک موضوع بسیار بسیار عجیب است. 

وی تصریح کرد: شما فرض کنید یک ساعت از فیلم گذشته اما هنوز درام شکل نگرفته است و مخاطب متوجه نمی‌شود که قرار است چه داستانی را دنبال کند و  نمی‌داند داستان مرگ شمس را دنبال کند یا داستان عشق علاءالدین به دختر  مولانا و یا قصه زندگی مولانا را دريابد. تنها یک روایت کلاسیک و خطی می‌توانست کمک شایانی به روند فیلم و ارتباط گیری مخاطب با اثر کند اما آنقدر فیلمنامه ناقص بود که با فلش بک‌های پی در پی و  آمدن به زمان حال نمی‌تواند مخاطب را جذب کند. 

فکر نمی‌کردم «مست عشق» دچار پراکنده گویی باشد

 منتظری منتقد سینما گفت: همچنین یک نکته‌ای که دوست دارم بگویم این است که از مسائلی که باعث شد خود من به سینما بروم و وقت بگذارم این بود که فکر می‌کردم حسن فتحی با توجه به آثار خوبی که در کارنامه هنری اش دارد، یک درام پرداز متبحری است؛ فکر نمی‌کردم چنین اثری را ببنیم که اینقدر دچار پراکنده گویی باشد.

وی  درباره آمار گیشه و جذب مخاطبان ادامه داد: من فکر می‌کنم اگر بخواهیم به دلایل جذب مخاطب اشاره کنیم و بگوییم چرا این فیلم پر فروش شده است، چند مسئله داریم. یک اینکه داستان شمس و مولاناست، اصولا اساتید و بزرگان ادبی و مفاخر فرهنگی، هنری، نظامی و سیاسی مورد توجه هستند و  مخاطب خاص خود را دارند و برای مردم جالب است که داستان شمس و مولانا را ببینند. مورد بعدی اینکه کسانی مانند پارسا پیروزفر و شهاب حسینی قاعدتا هنوز برای بخشی از جامعه اهمیت دارند و  بخشی از مخاطبان برای این افراد به سینما می‌روند. ضمنا هفت نفر از بازیگران مست عشق ترک هستند و سریال‌های ترکی فارسی زبان توانسته بخشی از مردم را علاقه‌مند به سریال‌های ترکی کند و مردم علاقه مند باشند که بروند چنین اثری را از پرده سینما ببنید. چهارمین نکته این است که مردم سابقه خوبی از کارهای تاریخی آقای فتحی دارند و این باعث می‌شود که مردم این اثر را خارق العاده ببنیند و به تماشای آن بنشینند. نکته مهم بعدی این است که تولید مشترک با دیگر کشورها که اصولا از نظر فرهنگی نزدیک به هم هستیم، همیشه می‌تواند جذاب باشد.

این منتقد افزود: همه این موارد که ذکر کردم توانسته‌ است دست به دست هم بدهد و فیلم را پرفروش کند اما این پرفروش شدن فیلم  اصلا مهم نیست زیرا مدت‌ها است که سینمای ایران به طور بیمارگونه ای اسیر عدد و رقم و فروش شده است و این به این دلیل است که یک سری از مدیران فرهنگی خواسته اند یکی سری آمار را ارائه کنند و اوضاع و احوال سینمای را خوب نشان دهند. این درحالی است که اوضاع و احوال سینما فوق‌العاده خراب است و  فیلم سینمایی «مست عشق» ثابت می‌کند که هر فروش بالایی دلیل بر کامل بودن یک اثر نیست.

جسارت فیلمسازان برای به تصویر کشیدن زندگی بزرگان!

منتظری عنوان کرد: نکته مهم تری دارم که  خیلی برایم اهمیت دارد و حقیقتا دلم می‌سوزد این است که این ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های مهممان را از دست می‌دهیم و شما فرض کنید در جشنواره گذشته فیلم فجر دست بر روی بسیاری از بزرگان و مفاخر گذاشتیم و فیلم‌های فوق‌العاده دم دستی از آن عزیزان تولید کردیم و متاسفانه مست عشق نيز همین است و  ظرفیت مهمی مانند شمس و مولانا به هدر می‌رود که هیچ حدی برایشان نمی‌توان متصور شد. من نمی‌دانم فیلمسازان ما چطور به خودشان اجازه می‌دهند که سردستی بیایند زندگی بزرگان را به مبتذل‌ترین و نگران کننده ترین شکل به تصویر بکشند و واقعا چه کسی، چه مسئول، چه نهاد و چه ارگانی باید جلوی چنین اتفاقی را بگیرد؟ به هرحال می‌توانم در یک جمله بگویم که یک پول بسیار زیادی به هدر رفته و یک اثر بدون پروداکشن ساخته شده است که قطعا به هیچ عنوان نمی‌تواند در آثار تاریخی سینمای ایران به ماندگاری برسد.

وی بیان کرد: در رابطه با وقایع یا اتفاقات تاریخی مثلا همچنان جنگ نفت‌کش های محمد بزرگ‌نیا را اسم می‌بریم و قطعا توفان شن جواد شمقدری در ذهنمان می‌آید اما واقعا مست عشق فیلمی نیست که یک دهه بعد کسی از آن فکت بیاورد و از آن به عنوان فیلمی یاد کند که در زمانی تولید و اکران شد.

این منتقد سینما افزود: یک اثر زمانی در ذهن می‌ماند که یک داستان فوق العاده داشته باشد و یا کارگردانی قوی داشته باشد و یا بازی‌های فوق العاده ای را ببینیم.  برای مثال در این فیلم از اسم بهرام رادان استفاده شده است اما حقیقتا، واقعا و انصافا ما از این بازیگران بازی‌های درخشان تری را دیدیم که مست عشق نمی‌تواند حتی در رتبه دهم چنین فیلم‌هایی جای بگیرد؛ حتی مست عشق در کارنامه خود آقای فتحی هم  نمی‌تواند فیلم قابل تاملی محسوب شود. پس چطور می‌توانیم توقع داشته باشیم که چنان فیلمی برای مخاطب ماندگار شود! نه چنین اثری تنها برای سرگرمی است. پیش از این مد بود که برای دیدن  فیلم‌های کمدی و خنده به سینما می‌رفتند اما اکنون اینگونه نیست. مست عشق نه در کارنامه هنری بازیگران و نه در کارنامه کاری کارگردانش اثر قابل قبولی نیست، پس نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که چنین کاری در ذهن مخاطب ماندگار شود.

دوبله «مست عشق» سطحی است

منتظری کارشناس سینما گفت: بخش عمده این فیلم بازیگران ترک ‌زبان دارد اما دوبله این کار خیلی سطحی است. ما سریال‌های ترکی با دوبله‌های خوب داشتیم اما این دوبله به چهره و کلا بازی بازیگر نمی‌نشیند و این موضوع غیر قابل باور است. نمی‌خواهم بگویم این فیلم آسیب است اما آسیب هم می‌تواند از دو منظر باشد؛ یک اینکه آن پتانسیل مهم مفاخر و بزرگان  را زیر سوال می‌برد و دوم اینکه مردم را بیشتر از فیلم‌های تاریخی دور می‌کند که این خیلی بد است اما اینکه بخواهم بگویم این فیلم به سینمای ایران آسیب زد نه اینگونه نیست، زیرا آنقدر فیلم‌های بد دیدیم که این اثر آنقدر هم بد نیست.

وی درباره مجوز فیلمنامه «مست عشق» و دیگر آثار بیان کرد: من واقعا برای شورای محترم فیلمنامه، شورای پروانه ساخت و پروانه نمایش تاسف می‌خورم و متاسفم که نمی‌دانم واقعا به چه چیزی نظر می‌دهند؟ و آیا واقعا بحث ممیزی فیلم‌ها برایشان مهم است؟ و آیا بخش کیفیت فیلمنامه ام برایشان مهم است که مجوزی که فیلمنامه می‌گیرد یک کار خوب و ارزشمندی باشد؟ واقعا دلم می‌خواهد یک روزی پاسخگو باشند و اساس مجوز دادنشان را برایمان بگویند و یک تجدید نظر بر روی رفتار شورای پروانه ساخت داشته باشیم و امیدوارم روی بحث کیفیت هم کار کنیم.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سینما و تئاتر